نقد و بررسی کردر Eichi II: اوج هنر در سادگی مطلق

درست همان‌طور که سوئیس در قلب اروپا به‌عنوان مرکز ساعت‌سازی شناخته می‌شود، ژاپن نیز جایگاه خود را در این صنعت دارد. در بخش لوکس، نام‌هایی مانند «گرند سیکو» (Grand Seiko) اغلب اولین نامی هستند که به ذهن می‌خطور می‌کنند. اما همانند صنعتگران مستقل و هنرمند سوئیسی که به اصول چند صد ساله این هنر پایبند هستند، برندی با ابهت و رازآلود در ژاپن در حال ظهور است که باید آن را جدی گرفت: کردر (Credor).

امروز، ما به بررسی ساعتی می‌پردازیم که این برند را در نقشه جهانی ساعت‌سازی قرار داد: Eichi II.

کردر: فراتر از یک گرند سیکو

همانند گرند سیکو، کردر نیز به عنوان یک زیرمجموعه لوکس از چتر گسترده‌تر شرکت سیکو (Seiko) آغاز به کار کرد. این برند در سال ۱۹۷۴ با نام “Crêt d’Or” (به فرانسوی: قله طلا) با هدف تولید ساعت‌هایی از فلزات گران‌بها تأسیس شد. این نام در دهه ۱۹۸۰ به Credor تغییر یافت و لوگوی سه قله و سه ستاره نمادین آن معرفی شد.

در طول دهه ۱۹۹۰، این نام همچنان به‌عنوان یک برند مشترک با سیکو روی صفحات ساعت‌ها ظاهر می‌شد و عمدتاً در بازار ژاپن به فروش می‌رسید. اما در اوایل دهه ۲۰۰۰ بود که کردر به یک نام مستقل تبدیل شد و ورود خود به دنیای ساعت‌سازی سطح بالا را آغاز کرد.

نقطه عطف این برند، معرفی سری «Node» در سال ۲۰۰۴ بود. این سری با معرفی مدل‌های بسیار پیچیده و تولید محدود مانند Spring Drive Sonnerie (۲۰۰۶)، Eichi (۲۰۰۸) و Spring Drive Minute Repeater (۲۰۱۱)، هویت مدرن کردر را تثبیت کرد.

فلسفه کردر در برابر گرند سیکو

یکی از تصورات رایج اما اشتباه، تمایز کردر و گرند سیکو بر اساس «قیمت» است. این دو برند بر اساس «فلسفه طراحی» خود از یکدیگر متمایز می‌شوند.

• گرند سیکو: با هدف خلق ساعتی که بر کاربردی بودن تمرکز دارد، تأسیس شد. اصول اصلی آن دقت، خوانایی و دوام است.
• کردر: رویکردی را در پیش می‌گیرد که بیشتر به بیان هنری و ظرافت تکیه دارد.

به همین دلیل است که کردر بیشتر به سمت جزئیات ظریف متمایل است، در کدهای طراحی خود آزادی عمل بیشتری دارد و پذیرای همکاری با طراحان مختلف است (مانند مدل Locomotive که توسط جرالد جنتا طراحی شد)؛ ساعتی که هرگز در دنیای گرند سیکو وجود نخواهد داشت.

استودیوی میکرو آرتیست (Micro Artist Studio)

موفقیت و شهرت جهانی کردر، به‌خصوص مدل‌های Eichi و Eichi II، ریشه در یک مکان خاص دارد: استودیوی میکرو آرتیست (Micro Artist Studio).

این استودیو که در سال ۲۰۰۰ در شیوجیری (Shiojiri) افتتاح شد، واحدی کوچک متشکل از بهترین صنعتگران و استادکاران در کل شرکت سیکو است. وظیفه آن‌ها نمایش بالاترین سطح از هنر ساعت‌سازی از طریق تولید تعداد بسیار محدودی قطعه در سال است (گفته می‌شود تنها چند ده قطعه در سال). هم شاهکارهای منتخب گرند سیکو و هم قطعات خاص کردر در این استودیو با سطحی باورنکردنی از جزئیات و پرداخت تولید می‌شوند.

بررسی کردر Eichi II: سادگی فریبنده

مدل Eichi II (H2) که در سال ۲۰۱۴ به مناسبت چهلمین سالگرد کردر و پانزدهمین سالگرد معرفی عمومی اسپرینگ درایو عرضه شد، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های توانایی این استودیو است.

این مجموعه شامل سه مدل با فلزات گران‌بها است که در نگاه اول، سادگی فریبنده‌ای دارند و سطح پیچیده فنی کار رفته در آن‌ها بلافاصله آشکار نیست.

• GBLT997: پلاتینیوم با صفحه پرسلان آبی لاجوردی (Ruri)
• GBLT998: رز گلد با صفحه پرسلان سفید
• GBLT999: پلاتینیوم با صفحه پرسلان سفید و عقربه‌های آبی‌رنگ

بدنه: هنر پولیش و فرم‌دهی

بدنه ساعت با ابعادی بسیار متناسب، ۳۹ میلی‌متر قطر، ۱۰.۳ میلی‌متر ضخامت (با احتساب شیشه سافایر کمی محدب) و ۴۵ میلی‌متر فاصله لاگ تا لاگ دارد.

کل بدنه دارای پولیش زاراتسو (Zaratsu) است که جلوه‌ای آینه‌ای و بدون موج ایجاد می‌کند. دستیابی به این سطح از پولیش روی رز گلد (مدل ۹۹۸) که فلزی نرم است، چالش‌برانگیز است. به همین دلیل، بدنه رز گلد با استفاده از تکنیک «فورج سرد» (Cold Forging) ساخته می‌شود. در این فرآیند، فلز در دمای نزدیک به اتاق شکل می‌گیرد که در نتیجه سختی آن افزایش یافته و امکان اعمال پولیش زاراتسو فراهم می‌شود.

فرم بدنه، یکی از نشانه‌های اصلی تفاوت فلسفه کردر با گرند سیکو است. در اینجا هیچ خط تیز یا زاویه شکسته‌ای وجود ندارد؛ در عوض، تمام سطوح دارای انحناهای نرم و پیازی‌شکل هستند. قاب شیب‌دار و عریض، صفحه پرسلان را مانند یک اثر هنری قاب می‌گیرد. مقاومت ساعت در برابر آب ۳۰ متر است که برای یک ساعت رسمی معمول است.

صفحه: پرسلان و نقاشی دستی

تعهد به جزئیات، در صفحه ساعت به اوج خود می‌رسد. صفحات Eichi II از پرسلان (چینی) ساخته شده‌اند که دارای یک پرداخت چند لایه با عمق و غلظت رنگ باورنکردنی است.

این پرسلان خاص از استان ناگانو (Nagano) تهیه می‌شود و براقیت غنی‌تری نسبت به تکنیک‌های پرسلان آریتا (Arita) دارد. لعاب روی آن نیز طی یک دوره سه‌ساله در داخل شرکت توسعه یافته است.

اما شگفتی اصلی، نحوه اجرای نشانگرها و نوشته‌هاست. در Eichi II، هیچ نشانگر فلزی چسبانده شده‌ای وجود ندارد. تمام خطوط نشانگر ساعت، لوگوی Credor و حتی نوشته‌های بسیار ریز پایین صفحه، همگی به‌طور کامل با دست نقاشی شده‌اند.

انجام این کار توسط یک صنعتگر ماهر، یک روز کامل زمان نیاز دارد. این فرآیند با استفاده از قلم‌موهای بسیار ظریف انجام می‌شود و تکنیک آن، استفاده از «نوکِ مویِ قلم‌مو» (tip of the hair of the brush) برای دستیابی به نهایت دقت در کوچک‌ترین بخش‌ها است. در مدل پلاتینیوم با صفحه سفید (۹۹۹)، این نشانگرها به همراه عقربه‌ها، به رنگ آبی حرارت‌دیده (Heat Blued) هستند.

در مدل Eichi I (نسل اول)، نشانگر ذخیره انرژی روی صفحه قرار داشت که منتقدانی داشت. در Eichi II، این نشانگر به پشت موتور منتقل شده تا سادگی صفحه به طور کامل حفظ شود.

موتور: کالیبر 7R14 و سیستم بازگشت گشتاور

اگرچه ظاهر ساعت یک شاهکار هنری است، اما ستاره واقعی این نمایش، موتور کالیبر 7R14 است. این موتور اسپرینگ درایو (Spring Drive) با کوک دستی، محصولی نخبه از استودیوی میکرو آرتیست است.

موتورهای اسپرینگ درایو، ترکیبی از نیروی مکانیکی فنر اصلی با دقت کوارتز هستند. اما کالیبر 7R14 یک نوآوری منحصربه‌فرد به نام «سیستم بازگشت گشتاور» (Torque Return System) را در خود جای داده است.

در یک موتور مکانیکی معمولی، زمانی که فنر اصلی کاملاً کوک شده و گشتاور در بالاترین حد خود قرار دارد، حدود ۳۰٪ از این انرژی، غیرضروری و هدررفته محسوب می‌شود. «سیستم بازگشت گشتاور» از این انرژی بالقوه هدررفته استفاده می‌کند تا خودِ فنر اصلی را دوباره کوک کند و در نتیجه راندمان و ذخیره انرژی را افزایش دهد.

در کالیبر 7R14 با ذخیره انرژی ۶۰ ساعته، این سیستم در ۳۷ ساعت ابتداییِ کوک کامل، فعال باقی می‌ماند. این فناوری پیشرفته تنها در موتورهای منتخب استودیوی میکرو آرتیست (مانند 7R14 و 9R02 گرند سیکو) یافت می‌شود. دقت این موتور ±۱۵ ثانیه در ماه است.

پرداخت موتور: مشاوره با فیلیپ دوفور

جدای از نوآوری فنی، سطح پرداخت این کالیبر در سطح کلاس جهانی است. تمرکز در اینجا بر تزئینات بیش از حد و پر زرق و برق نیست، بلکه بر «اجرای بی‌نقص» در یک چشم‌انداز بصری کنترل‌شده است.

استودیوی میکرو آرتیست برای دستیابی به این سطح، با «فیلیپ دوفور» (Philippe Dufour)، استاد افسانه‌ای ساعت‌سازی مستقل، مشاوره کرده است. کردر حتی موفق شده همان چوب نرم «جنشن» (Genshin) را که دوفور برای پولیش Bevel پل‌های موتور استفاده می‌کند، تهیه کند؛ چوبی که بومی ژاپن نیست اما توسط یک دانشگاه محلی در ژاپن کشت داده می‌شود.

لبه‌های پخ‌خورده پل‌ها، بازتاب نوری خیره‌کننده دارند که دستیابی به آن فقط با دست امکان‌پذیر است. Mainspring Barrel با الگوی گل زنگوله‌ای برش خورده که نماد استودیوی میکرو آرتیست است. تمام پیچ‌ها آبی‌رنگ و حرارت‌دیده هستند و نشانگر ذخیره انرژی در پشت موتور نیز عقربه‌ای حرارت‌دیده دارد.

جمع‌بندی: ارزش پنهان در نگاه دوم

کردر Eichi II در نگاه اول، ساعتی ساده است. برخی حتی ممکن است طراحی آن را محافظه‌کارانه بدانند. این دقیقاً همان فلسفه‌ای است که در آثار اساتیدی چون دوفور دیده می‌شود: حفظ خلوص در فرم، در حالی که تزئینات و شگفتی‌ها فقط با دقت آشکار می‌شوند.

Eichi II یک ساعت سه‌عقربه‌ای ساده با برچسب قیمتی بسیار بالا است. درک چرایی این قیمت، نیازمند درک جزئیات است: صفحه پرسلان با لعاب اختصاصی، نشانگرهای تماماً نقاشی‌شده با دست، پرداخت موتور در سطح جهانی با مشاوره دوفور، و فناوری انحصاری «سیستم بازگشت گشتاور».

این ساعت برای کسانی ساخته شده که ارزش را در هنر دستی پنهان جستجو می‌کنند؛ ساعتی که شاید اوج هنر ساعت‌سازی «برای خواص» ژاپن باشد.